آزادی و آگاهی و بازتعریف مسئولیت اخلاقی رسانه در کردستان / قباد آرش

در یکصد و بیست و هفتمین سالروز تولد اولین روزنامه کردی در قاهره اکنون رسانه در کردستان حال و روزش چگونه است؟ فارع از تلاش برای تحلیل فرم و محتوای رسانه و سنجش میزان نطام یافتگی و ساختارمندی مطبوعات کردستان و فارغ از تحلیل بی سروسامانی مطبوعات در کردستان، معتقدم رسانه علی الخصوص در کردستان باید بکوشد صدایِ ناگفته ها باشد. ۱۲۷ مین سالروز میلاد روزنامه نگاری کردی فرصتی است برای بازاندیشی در مسئولیت اخلاقیِ خود در قبال حقیقت، آزادی، آگاهی و هویت. رسانه و  رسانه نگار کردستانی معمولا با این پرسش مواجه است: چگونه می توان در فضایی آکنده از تحریف، «امر مطلقِ حقیقت گویی» را به قانونی جهانی برای خویش تبدیل کند؟ پاسخ، در گروِ پذیرشِ این اصل است که خبر، پیش از هر چیز، یک مسئولیتِ اخلاقی است. رسانه، با ارائهٔ تحلیل هایی که روایتهای تک بعدی را می شکند، باید به مثابهٔ کنشی متفاوت در برابرِ یکسان سازیِ گفتمانی عمل کنند و باید تلاش کنند با جستجوی لایه های پنهانِ رویدادها «حقیقت» را از انحصارِ روایتهای مسلط خارج کنند. نظریهٔ «جامعهٔ نمایش» به ما هشدار می دهد که در عصرِ اشباعِ اطلاعات، «تصویر» جایِ «واقعیت» را می گیرد. رسانە کردی همیشه با این پارادوکس روبه روست: چگونه می توان در دریایِ اطلاعاتِ سطحی و شبه خبرها، عمقِ حقیقت را حفظ کرد؟ پاسخ، در بازگشت به ریشه هایِ اصیل روزنامه نگاری نهفته است: خبر باید «آگاهی بخش» باشد، نه «سرگرم کننده». رسانه کوردی موظف است با پرهیز از ساده انگاری، مخاطب را به اندیشیدنِ و پرسشگری دعوت کند. به گفتهٔ هانا آرنت، «هویت» در گروِ روایت است. رسانەها و فعالان رسانه ای، با روایتگریِ تحولاتِ کردستان نقشی حیاتی در شکل دادن به هویتِ سیالِ کوردی ایفا می کنند و باید مسئولانه برای روایت حقیقت تلاش کنند. رسانه، به عنوان صدایِ مردمِ کردستان، مسئولیتی فراتر از روایت خبر دارد؛ باید «دیگری» های فراموش شده را به مرکزِ توجه بیاورد. باید تلاش کند از «اخلاقِ مراقبت» پیروی کند، باید سوژه های انسانی خبر علی الخصوص کودکان را بیشتر مراعات کند و در روایت رنج ها احتیاط کند. در عصری که مرزِ واقعیت و شایعه محو شده، رسانه کوردی باید عقلانیت را به گفتمانِ خبری بازگرداند. رسانه های کردستان می توانند با ایجادِ «فضای عمومیِ دموکراتیک»، به محلی برای گفتوگویِ انتقادی تبدیل شوند و نباید در دامِ افراطی گریهای مدرن بیفتند.