جولان سگ‌های ولگرد؛ تهدیدی برای آرامش شهروندان

به گزارش کردنامه؛ تا چند سال گذشته به ندرت سگی در داخل شهر سنندج مشاهده می‌شد که در معابر و پیاده‌روها لم داده و خوابیده باشد، اما طی چند سال اخیر این صحنه بارها تکرار شده و مشکلاتی را برای شهروندان ایجاد کرده است. تصاویر خوابیدن چند قلاده سگ مقابل در منازل و اطراف خودروها در موارد متعدد در فضای مجازی نیز منتشر شده است و شهروندان سنندجی بارها نارضایتی خود را از این مسئله اعلام کرده‌اند.

جدای از وحشتی که ممکن است برای یک فرد پیش بیاید، مورد حمله و تهاجم قرار گرفتن از سوی سگ‌ها نیز یکی از مشکلات جدی است و افزایش بی‌سابقه سگ‌ها در شهر سنندج، داد مردم شهر را نیز درآورده است، در این میان نحوه رفتار با سگ‌ها نیز در افزایش تعداد آن‌ها بی تأثیر نبوده و غذا دادن یکی از دلایل افزایش تعداد سگ‌ها و روی آوردن آن‌ها به فضای شهری بوده است که از سوی برخی افراد حامی حیوانات و با دلسوزی‌های بی‌مورد صورت می‌گیرد.

چند ماه پیش کودکی هشت ساله در ناحیه منفصل شهری حسن‌آباد سنندج مورد حمله یک سگ قرار گرفت که مادرش در تشریح این حادثه می‌گوید: همراه پسرم، یک مادر و فرزند دیگر در راه مدرسه بودیم که یک گله سگ به ما نزدیک شدند و در آن میان یکی از سگ‌ها به پسرم حمله کرد و پایش را گاز گرفت.

گاز گرفتن سگ‌ها و وحشت شهروندان

وی ادامه می‌دهد: ترس و وحشت تمام وجودمان را فرا گرفته بود و تنها کاری که توانستم انجام دهم برداشتن سنگی بزرگ در آن محوطه و کوبیدن آن به سگ بود تا فرزندم را رها کند.

این مادر اضافه می‌کند: پس از این حادثه بلافاصله برای تزریق واکسن ضد هاری به بیمارستان کوثر سنندج مراجعه کردیم و چندین دوره واکسن برای پسرم تزریق شد تا در برابر این بیماری ایمن شود.

وی می‌گوید: نگرانی بابت اینکه پسرم به بیماری هاری مبتلا نشده باشد و ترسی که تا ماه‌ها همراه او بود، زندگی ما را بسیار تلخ کرد.

این مادر می‌افزاید: از نهادهای مسئول همچون شهرداری درخواست می‌کنیم که چاره‌ای برای این سگ‌های بلاصاحب بیندیشند، در موارد دیگر نیز این مشکل برای سایر شهروندان اتفاق افتاده است.

در حال حاضر در شهر سنندج سازمان مدیریت پسماند شهرداری اقدام به زنده‌گیری و عقیم‌سازی سگ‌ها می‌کند و دو مرکز نگهداری سگ‌ها به این امر اختصاص یافته است.

زنده‌گیری ۱۲۰۳ سگ بلاصاحب در شهر سنندج

شکور صلواتی، رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج اظهار می‌کند: طی شش ماه نخست امسال، یک هزار و ۲۰۳ مورد زنده‌گیری سگ در شهر سنندج انجام شده که ۲۴۰ قلاده آن عقیم‌سازی شده است، این سازمان به طور میانگین ماهانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ مورد زنده‌گیری انجام می‌دهد.

وی به وجود دو مرکز نگهداری سگ‌های بلاصاحب در شهر سنندج اشاره می‌کند و می‌گوید: مرکز شماره یک سنندج به مساحت ۶۰۰ مترمربع سوله مشتمل بر پنج واحد مجزا برای تفکیک جنسیتی سگ‌ها است و در آن سگ‌های نر، ماده، توله، عقیم‌شده و تازه وارد، به صورت جداگانه نگهداری می‌شوند.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج با بیان اینکه مرکز شماره دو نیز به مساحت ۸۰۰ مترمربع برای نگهداری سگ‌های بلاصاحب مشغول به فعالیت است، تصریح می‌کند: هزینه عقیم‌سازی هر قلاده سگ که شامل زنده‌گیری، انتقال، نگهداری، غذارسانی، عقیم‌سازی و رهاسازی است به صورت تقریبی سه میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بوده که با توجه به بودجه محدود شهرداری و افزایش هر روزه جمعیت سگ‌ها، عقیم‌سازی همه سگ‌ها امری امکان‌ناپذیر است.

وی ادامه می‌دهد: اکیپ زنده‌گیری سگ‌ها در شهر سنندج به صورت شبانه‌روزی مشغول به فعالیت بوده و در تمامی نقاط شهر تاکنون اقدام به جمع‌آوری سگ‌ها کرده است. هر شهروندی که مدعی باشد در محله آنها زنده‌گیری انجام نشده است می‌تواند به سازمان مدیریت پسماند شهرداری مراجعه کند و در آرشیو این سازمان فیلم و عکس اقدامات انجام شده موجود است.

حذف کردن همه سگ‌ها در داخل شهر، درست نیست

صلواتی اضافه می‌کند: حذف کردن همه سگ‌ها در داخل شهر از دیدگاه زیست محیطی و چرخه اکوسیستم شهر، کاری درست نیست چون تعدادی سگ باید برای حفظ قلمرو و محافظت در برابر ورود سگ‌های خطرناک به داخل شهر وجود داشته باشد.

وی در مورد دلایل افزایش جمعیت سگ‌ها در داخل شهر سنندج نیز می‌گوید: متأسفانه مشاهده می‌شود که خود شهروندان از شهرها و روستاهای اطراف در ورودی شهر سنندج و بویژه در ساعات نیمه‌شب اقدام به رهاسازی سگ‌های باغ و خانگی خود می‌کنند چون در فصل زمستان امکان نگهداری آنها را ندارند که ما درخواست می‌کنیم مردم از رهاسازی سگ‌های باغ خود به داخل شهر خودداری کنند.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج می‌افزاید: طرح عقیم‌سازی و زنده‌گیری سگ‌ها شامل همه شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور می‌شود که در استان کردستان هیچ شهرداری و دهیاری بجز شهر سنندج این مسئله را انجام نمی‌دهد. همین مسئله موجب شده است که افرادی غیربومی و حتی از استان‌های دیگر نیز سگ‌های منطقه و شهر خود را به وسیله خودرو به ورودی شهر سنندج و نواحی منفصل شهری انتقال داده و رهاسازی کنند و باعث افزایش جمعیت سگ‌ها و نارضایتی شهروندان شوند.

وی اظهار می‌کند: نهادهایی همچون سازمان دامپزشکی، محیط زیست و دانشگاه علوم پزشکی نیز می‌توانند شهرداری را در بحث عقیم‌سازی سگ‌ها کمک کنند اما با توجه به هزینه بالای این کار، هیچ ارگانی این مسئله را تقبل نمی‌کند و منابع مالی سازمان ما نیز توان عقیم‌سازی همه سگ‌ها را ندارد.

صلواتی می‌گوید: هیچ مجوز قانونی بابت اتلاف سگ‌ها وجود ندارد به همین دلیل ما تحت هیچ شرایطی اقدام به کشتن سگ‌ها نمی‌کنیم و مابقی سگ‌های زنده‌گیری شده را بعد از غربالگری به مرکز شماره دو و محل دفن زباله‌های شهری انتقال می‌دهیم تا به مرکز زباله عادت کنند و زندگی خود را در آنجا ادامه دهند.

مخالف کامل غذارسانی به سگ‌ها در محیط شهری هستیم

وی اضافه می‌کند: مخالف کامل غذارسانی به سگ‌ها در محیط شهری هستیم چون این غذا دادن باعث افزایش جمعیت سگ‌ها و نارضایتی شهروندان شده است. قبلاً اگر یک سگ ماده دو یا سه توله به دنیا می‌آورد امروز به ۱۳ تا ۱۴ قلاده هم افزایش یافته است. علاوه بر این کودکان داخل شهر هم به این توله سگ‌ها علاقمند شده و مشکلات بهداشتی را به دنبال دارد.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج می‌افزاید: افراد و انجمن‌های حامی حیوانات هرگونه کمک غذایی و غیره را می‌توانند با هماهنگی این سازمان به سگ‌های نگهداری شده در مرکز شماره دو در محل رمپ زباله داشته باشند.

وی تصریح می‌کند: در صورتی که شخصی برای نگهبانی باغ و یا داخل خانه، سگ عقیم شده و یا غیرعقیم را بخواهد بدون اخذ هیچ‌گونه هزینه‌ای از او، آمادگی کامل برای واگذاری سگ را داریم.

صلواتی خاطرنشان می‌کند: شهروندان سنندجی در صورتی که از وجود سگ‌های بلاصاحب در محل زندگی خود مشکلاتی دارند می‌توانند با سامانه ۱۳۷ شهرداری تماس بگیرند و یا به حوزه خدمات شهری شهرداری مناطق مراجعه کنند تا نسبت به رفع مشکل آنها اقدام شود.

بیش از ۸۰ درصد آمار حیوان گزیدگی‌ها مربوط به سگ است

جهانبخش یوسفی، مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی کردستان نیز اظهار می‌کند: بر اساس آمارهای موجود، در سال ۱۳۶۸ میزان بروز حیوان گزیدگی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر در کشور، ۵۶ مورد بوده، اما این آمار در سال ۱۴۰۱ از هر ۱۰۰ هزار نفر به ۳۷۶ مورد رسیده که روند صعودی داشته است.

وی می‌افزاید: در استان کردستان نیز میزان بروز حیوان گزیدگی از هر ۱۰۰ هزار نفر در سال ۱۴۰۰، ۱۶۲ مورد، در سال گذشته ۱۷۳ مورد و هفت ماهه امسال ۲۱۰ مورد بوده است.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی کردستان ادامه می‌دهد: از نظر عددی نیز سال گذشته در استان کردستان ۲ هزار و ۹۵۷ مورد حیوان گزیدگی گزارش شده که در هفت ماهه امسال ۲ هزار و ۸۴ مورد بوده و روند افزایشی داشته است.

وی بیش از ۸۰ درصد از آمار حیوان گزیدگی‌ها را مربوط به سگ‌ها می‌داند و می‌گوید: سال گذشته از کل آمار حیوان گزیدگی‌ها در استان کردستان ۸۴ درصد آن مربوط به سگ، ۱۳ درصد گربه و مابقی آن نیز مربوط به سایر حیوانات بوده است.

وجود ویروس هاری در سایر حیوانات

یوسفی اضافه می‌کند: سال ۱۴۰۱ از نمونه‌برداری‌هایی که از حیوانات در استان انجام شده بود ۲۱ مورد آن حیوان هار شناسایی شدند که ۱۶ مورد آن مربوط به سگ‌ها بود که ۹ مورد نیز صاحب‌دار بودند، یک گاو، یک روباه، یک شغال و دو مورد نیز در گوسفند و بز ویروس هاری شناسایی شد.

وی ادامه می‌دهد: امسال نیز تاکنون از شش مورد نمونه‌ای که به آزمایشگاه انستیتو پاستور تهران ارسال شده است، چهار مورد مثبت بوده که دو مورد آن مربوط به سگ (یکی با صاحب و دیگری بی‌صاحب)، یک سمور و یک شغال بوده است. ویروس هاری هم در حیوانات اهلی و هم وحشی وجود دارد و ممکن است نهفته باشد و فعال شود.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی کردستان عنوان می‌کند: هاری به عنوان یک بیماری ویروسی اگر به موقع درمان نشود و علائم آن بروز پیدا کند دیگر درمان‌پذیر نیست و منجر به فوت فرد می‌شود.

آمار فوت بر اثر هاری در کشور و کردستان

وی ادامه می‌دهد: بر اساس آمارها در سال ۱۴۰۰ در سطح کشور ۱۶ مورد فوت بر اثر هاری، سال گذشته ۱۴ مورد و شش ماهه نخست امسال ۱۳ مورد گزارش شده است. در استان کردستان از سال ۱۳۸۳ تاکنون، فوت بر اثر هاری نداشته‌ایم.

یوسفی می‌گوید: حیوان‌گزیدگی به صورت کلی شامل سه گروه می‌شود که گروه اول مربوط به لیسیدن یا غذا دادن به حیوان مشکوک است و آن ناحیه باید ۱۵ دقیقه با آب و صابون شسته شود. گروه دوم خراش جزئی یا گازگرفتگی بدون خونریزی است که علاوه بر ۱۵ دقیقه شستن با آب و صابون، باید فرد به مرکز درمانی نیز منتقل شود. گروه سوم نیز افرادی هستند که به دنبال حیوان‌گزیدگی خونریزی داشته‌اند که علاوه بر ۱۵ دقیقه شستن با آب و صابون، باید سه تا چهار دُز واکسن و سرم ضدهاری نیز برای آن‌ها تزریق شود.

وی اضافه می‌کند: در هر ۱۰ شهرستان استان کردستان، مراکز درمانی پیشگیری بیماری هاری برای واکسیناسیون متقاضیان وجود دارد که مردم استان می‌توانند در شهر بانه به بیمارستان صلاح‌الدین ایوبی، بیجار بیمارستان امام حسین (ع)، دهگلان بیمارستان شهدای دهگلان، دیواندره بیمارستان امام خمینی، سروآباد بیمارستان شهید چمران، سقز بیمارستان امام خمینی، سنندج بیمارستان کوثر، قروه بیمارستان شهید بهشتی، کامیاران بیمارستان سینا و مریوان بیمارستان بوعلی مراجعه کنند.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی کردستان اظهار می‌کند: بسته به شرایط شخص، سه یا چهار بار واکسن در مراکز درمانی برای او تزریق می‌شود که حتماً باید دوزهای بعدی واکسن را در روزهای مقرر شده تزریق کرده و دوره درمان را تکمیل کند، چون با یک دوز ایمنی‌زایی ایجاد نمی‌شود. این واکسن‌ها پیشگیری کننده است و ایمنی زیادی را باعث می‌شود و احتمال فوت بسیار بسیار کم است.

علائم بیماری هاری در انسان و حیوانات

یوسفی توضیحاتی را در مورد علائم بیماری هاری در انسان می‌دهد و می‌گوید: هاری در انسان دوره کمون دارد، در بدن هر فرد متغیر بوده و به صورت کلی از پنج روز تا دو ماه است. احساس ترس، سردرد، تب، کوفتگی عضلات و تحریک‌پذیری از جمله علائم هاری است، پس از آنکه ویروس وارد سیستم عصبی بدن فرد شد معمولاً او دچار اسپاسم عضلات و ناتوانی در نوشیدن آب می‌شود که در نهایت اگر درمان نشود فرد تشنج و به علت ضعف عضلات تنفسی فوت می‌کند.

وی اضافه می‌کند: از جمله علائم بروز هاری در حیوان تغییر رفتار است که ممکن است پرخاشگر یا گوشه‌گیر شود یا انس بیشتری با صاحبش بگیرد و در نهایت نیز به علت فلج عضلات تنفسی فوت می‌کند.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی کردستان تصریح می‌کند: آموزش نحوه رفتار صحیح با یک حیوان و فرهنگ‌سازی‌های لازم در این خصوص به شهروندان بسیار مهم است، به عنوان مثال یک حیوان را نباید تحریک کرد چراکه فرد را مورد تهاجم و حمله قرار خواهد داد.

وی می‌افزاید: غذا دادن و دلسوزی‌های بیش از حد شهروندان نیز درست نیست، زیرا باعث می‌شود یک سگ از اکوسیستم طبیعی خود خارج و وارد محیط شهری شود که مشکلاتی را برای شهروندان ایجاد می‌کند.

ضرورت اختصاص ردیف بودجه خاص برای عقیم‌سازی سگ‌ها

یوسفی می‌گوید: به تازگی دستورالعمل‌هایی برای زنده‌گیری و عقیم‌سازی سگ‌ها وجود دارد که هزینه‌بر و مستلزم آن است که دولت ردیف بودجه خاصی را برای امر اختصاص دهد، در غیر این صورت این مشکلات همچنان ادامه خواهد داشت.

وی به افرادی که سگ‌های خانگی نگهداری می‌کنند توصیه می‌کند سگ‌های خانگی حتماً واکسینه شوند، چراکه احتمال انتقال ویروس هاری کم می‌شود، با این وجود افرادی هم بوده‌اند که توسط سگ واکسینه شده مورد گزش قرار گرفته‌اند. این افراد باید به مراکز درمانی مراجعه کنند و واکسن هاری برای آن‌ها تزریق شود، چراکه سطح ایمنی‌زایی واکسن‌های حیوانات برای ما مشخص نیست.

نحوه رفتار افراد و انجمن‌های حامی حیوانات بر افزایش و بقای جمعیت سگ‌ها تأثیرگذار بوده است که با توجه به پیگیری‌های خبرنگار کردنامه مشخص شد در حال حاضر در شهر سنندج انجمن حامی حیوانات فعالی وجود ندارد و بیشتر افراد به صورت موردی غذارسانی یا امدادرسانی به سگ‌ها را انجام می‌دهند.

گزارش از ویدا باغبانی، خبرنگار کردنامه